Turizmde Dönüşüm Senaryoları Raporu Basın Bilgi Notu
Türkiye turizm sektörü, 1980’li yıllarda başlatılan atılımla olağanüstü bir büyüme sergilemiş ve Türkiye, global turizm sektörü içerisinde temel oyunculardan biri haline gelmiştir. Kaydedilen büyüme itibariyle gelinen noktada Türkiye gıpta ile bakılan ve rakipleri tarafından örnek alınan bir ülke olmakla birlikte, turizm sektörünün bugünkü konumunda, ülkenin sunduğu tarihi, kültürel ve doğal mirasın gerçek potansiyelinden yeterince faydalanılamamaktadır.
Geliştirilen politikalara ve söylemdeki görüş birliğine rağmen destinasyonlar arası kapasite dağılımı, tesis türü ve çeşitliliği, yabancı ziyaretçi davranışı, pazarlama teknikleri vb. birçok konuda gelişme, fiziksel turizm yatırım hızının gerisinde kalmış ve turizm hareketi coğrafya, içerik, ürün ve zaman boyutlarında beklenenin altında kalmıştır.
TTYD, yeni bir sıçrama yapılması ve turizmin çeşitlendirilerek ülke sathına ve 12 aya yayılması, nihayet kişi başı turizm gelirinin artırılması amacıyla somut politika ve senaryo önerileri ve bu önerilerin sonuçlarını ortaya koyan analitik bir çalışmaya 2017 yılı Mayıs ayında başlamıştır. Bu rapor 1,5 yıllık süreye yayılan söz konusu çalışmanın sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Çalışmada önümüzdeki 15 yıl (2018-2033) içinde mevcut yapısıyla Türk turizminin (baz senaryo) erişebileceği düzey ile çalışmada öngördüğümüz politika ve senaryoların uygulanması halinde ulaşılabilecek düzeyler analitik bir yöntemle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Her bir senaryoda turist sayısı, turizm geliri, GSYİH’ye ve istihdama etkisi ekonometrik bir modelleme içinde ele alınmıştır.
Turizmde dönüşüm ihtiyacının tespitinde iki kaynaktan yararlanılmıştır. Birincisi TTYD’nin çeşitli birimlerinde ve Yönetim Kurulu seviyesinde son 3 yıldır gerçekleştirilen programlı dönüşüm toplantıları; ikincisi ise turizm sektöründe sınırlı da olsa oluşmuş olan akademik literatür olmuştur.
Bazı önemli görüşlerin ve dönüşüm tartışmalarının yer aldığı 5 Yıllık Kalkınma Planları ve bu planların Özel İhtisas Kurulu (ÖİK) raporları, çalışmanın tümünde önemli rehber görevi görmüştür. Her senaryo, ilgili dönüşüm ekseninin dönüştürülmesi durumunda ve 2033 yılı tahmini çerçevesinde, turizm sektörüne ve milli gelir ve bazı önemli ulusal iktisadi göstergelere etkisini ölçmektedir.
Bazı önemli görüşlerin ve dönüşüm tartışmalarının yer aldığı 5 Yıllık Kalkınma Planları ve bu planların Özel İhtisas Kurulu (ÖİK) raporları, çalışmanın tümünde önemli rehber görevi görmüştür. Her senaryo, ilgili dönüşüm ekseninin dönüştürülmesi durumunda ve 2033 yılı tahmini çerçevesinde, turizm sektörüne ve milli gelir ve bazı önemli ulusal iktisadi göstergelere etkisini ölçmektedir.
Bu çalışmada 4 adet dönüşüm ekseni ve bir baz senaryo modellenmeye çalışılmıştır:
S-0 Baz Senaryo
S‑I Fiziksel Dönüşüm
S‑IA Verimsiz Yapılaşmanın Dönüşümü
S‑IB Potansiyel Turizm Cazibe Merkezlerinin Dönüşümü
S‑II Üçüncü Yaş Turizmi
S‑III Turizm Rezidansı
S‑IV Tanıtım Atağı
Elbette yukarıda sunulan 4 dönüşüm alanı dışında başka dönüşüm eksenleri de bulunmaktadır. Ancak bu 4 eksen, TTYD ve TÜSİAD çalışmaları çerçevesinde öncelikli ve sayısallaştırılması nispeten kolay dönüşüm alanları olarak tespit edilmiştir. Belge içinde sunulan yöntemler veya başkaca yöntemler ile diğer dönüşüm senaryolarının da ele alınıp sonuçlandırılması mümkündür. Bu çerçevede, ülke turizmi açısından çok büyük potansiyel taşıyan “Rota Turizmi” ve belki daha da kritik bir öneme sahip “kültür ve sanat” turizmi gibi önemli senaryo başlıkları bu çalışmaya dahil edilmemiştir. Ancak sonuç bölümünde bu alanlardan elde edilebilecek ek turizm gelirine yönelik bazı tahminlere yer verilecektir.
S-0 Baz Senaryo, önemli bir analizi işaret etmektedir: zira bu senaryo, yukarıda betimlenen veya ele alınmayan hiçbir yapısal dönüşüm unsurunun uygulanmadığı veya etkili uygulanmadığı varsayımı altında gerçekleştirilmiştir. Bu senaryo doğal olarak diğer senaryolara bir baz oluşturduğu için referans degree sahiptir. Ayrıca bu senaryo, Türkiye ekonomisinin temel değişkenlerini de tahmin ettiği için, diğer senaryolardaki büyüme etkisini ölçmek için de önemli bir referans değer oluşturmaktadır. Herhangi bir yapısal önlemin, diğer bir deyişle herhangi bir dönüşüm senaryosunun uygulanmaması halinde turizm geliri, simülasyon döneminin son yılı olan 2033 yılında 71,2 milyar ABD doları seviyesine ulaşmakta, kişi başına turizm harcaması 905,1 ABD doları seviyesinde kalırken, ülkeye gelen turist sayısı 78,5 milyon kişiye ulaşmaktadır.
Fiziksel Dönüşüm Senaryosu tüm unsurlarıyla uygulandığında turist sayısı 82 milyona çıkmakta, turizm geliri ise önemli bir sıçrama yaparak 77,2 milyar ABD dolarının üzerine yükselmekte, kişi başı turizm harcaması ise 941,7 ABD doları olmaktadır.
Turizm Rezidansı Senaryosunun devreye girmesiyle gelir tarafında turist sayısında 82 milyondan 83,9 milyona yaklaşık 2 milyonluk bir artış olurken yıllık turizm geliri 88,5 milyar ABD dolarına çıkarak yeni bir sıçrama yapmaktadır. Bu senaryo sonunda kişi başına turizm geliri 1.054,7 ABD dolarına ulaşmaktadır.
- yaş turizmi düzenlemesiyle ziyaretçi sayısında önemli bir yükseliş yakalanırken, turist sayısı ve turizm geliri sırasıyla 92,6 milyon kişi ve 97 milyar ABD dolarına ulaşmaktadır. Ancak 3. yaş turistinin tipik harcama formasyonundaki düşüş nedeniyle kişi başı gelirler çok az bir oranda gerileyerek 1.047,9 ABD dolarında kalmaktadır.
Nihayet tanıtım atağı senaryosu uygulandığında turist sayısı 104 milyona, turizm gelirleri ise 119,3 milyar ABD dolarına çıkmaktadır. Kişi başı gelirler ise 1.146,6 ABD doları mertebesine ulaşmaktadır.
Tüm senaryoların uygulandığı durumda baz senaryoya göre dönüşüm politikaları, dönem ortalama GSYİH büyümesine 1,6 puan kazandırmaktadır. Diğer yandan, çalışmanın senaryolar bölümünde de bahsedildiği üzere; Türkiye, başta İstanbul bölgesi olmak üzere, henüz turistik faaliyete dönüşmemiş önemli bir kültür-sanat turizmi potansiyeline sahiptir. Bu turizm potansiyeli henüz sayısallaştırılmış bir senaryoya dönüşmemiş olmakla birlikte, bu yönde atılacak spesifik adımların, ciddi düzeyde turizm gelirleri yaratacağını benzer ülke ve şehir örneklerinden tespit etmek mümkündür. Bu çerçevede 1.146,6 ABD doları olarak tahmin edilen 2033 yılı kişi başı turizm harcamasının çok daha yukarı çıkmasını beklemek gerekir.
Önümüzdeki dönemde mevcut baz senaryo kullanılarak yeni senaryolar ve farklı politika kombinasyonlarının sonuçlarına ilişkin çalışmalar da gerçekleştirilerek diğer dönüşüm eksenlerinin sonuçlarının tahminine çalışılacaktır.
Rapor bu veriler ışığında, dönüşüm ihtiyacının temel eksenlerinin tahliline katkı ve öneride bulunmak kadar, turizmin tüm boyutlarıyla “çeşitlendirilerek” ülkemizin tüm bölgelerine ve 12 aya yayılması ve turist başına harcamanın gerek nitelik gerekse nicelik olarak artışını sağlayacak yönetsel ve fiziksel dönüşüm modelleri ve tanıtım stratejilerinin fiziksel mekân, zaman ve mali boyutları olan bir “turizm ana planı” çerçevesinde ele alınması ve kamu-özel sektör-STK işbirliği çerçevesinde uygulanması gereğine dikkat çekmeyi ve amaçlamaktadır.
“ZAY STRATEJİ TARAFINDAN 06 OCAK 2020 TARİHİNDE YAZILDI.”